The Creation Story: Visayan Version

To all non-Cebuano speaking readers, just click on this link to check out the English version.

Sa kanhiay nga panahon, may duha ka makagagahum nga nagpuyo sa langit, si Kaptan ug si Maguayan. Nahigugma si Kaptan kang Maguayan ug kini iyang gipangasawa. Usa ka adlaw, sama sa sagad mahitabo sa usa ka magtiayon, nagkabingkil si Kaptan ug Maguayan. Sa kasuko ni Kaptan iyang gihinginlan ang iyang asawa. Dakung kahiubos nga nibiya si Maguayan.

Samtang nahanaw ang diyosa, ang diyos nga Kaptan giabut ug kamingaw. Nahiuknol siya sa kahinanali sa iyang nabuhat sa iyang asawa. Apan ulahi na aron mangayo siya ug pasaylo. Gilatas niya ang tibuok nga kalangitan, apan wala niya mapalgi si Maguayan. Sama sa aso nga nahanaw ang diyosa.

Aron mahupay ang iyang kamingaw, ang nagbasul nga diyos nagmugna sa kalibutan ug nagtanum ug kawayan sa hardin nga ginganlan ug Kahilwayan. Nagtanum usab siya ug humay, mais, ug tubo. Niining maong mga tanum, ang kawayan maoy kusog nga nilambo. Nitubo kini ug nahimong usa ka maanindot nga kahoy kansang mga malagomang bulos ug mga malabalahibong dahon nagkawaykaway sa hinuyuhoy sa hangin.

Samtang nagsud-ong sa kaanindot sa iyang gimbuhatan, giabut ug dakung kahimuot ang gamhanan nga Kaptan. "Ah," pangagho niya, "unta kon ania lamang si Maguayan, malipay gayud siyang magtan-aw ning matahum nga talan-awon ug mamati sa hinuyuhoy sa hangin ug kasikas sa mga dahon!"

Ang kawayan nipadayon paglambo. Ang hardin nahimong labi pang matahum matag adlaw. Unya, usa ka hapon, samtang si Kaptan nagasud-ong sa mga dahon nga nagkawaykaway sa huyuhoy, usa ka hunahuna misantop sa iyang alimpatakan ug, una niya matugkad kon unsa kadto, nakahunghong siya sa iyang kaugalingon, "Magmugna ako ug makaalima niining mga tanum."

Sa wala damha and kawayan nasiak ngadto sa duha ka bahin. Sa usang bahin nilutaw ang unang tawo. Ginganlan ni Kaptan ang tawo ug Sikalak, pangalan nga nagkahulugan "binuhat nga malig-on." Mao kini nga sukad niadto ang mga kaliwat ni Sikalak ginatawag ug lalak o lalaki, sa laktud. Unya, sa laing katunga nga bahin sa nasiak nga kawayan nilutaw ang ikaduhang binuhat. Ginganlan siya sa diyos ug Sikabay, pangalan nga nagkahulugan "gabay sa binuhat nga malig-on." Sukad niadto, ang iyang mga kaliwat ginatawag ug sibabaye o babaye, sa laktud.

Nagtambayayong ang duha ka binuhat sa pag-alima sa hardin ug pagtagad sa mga tanum. Sa laing bahin, si Kaptan nipanaw sa halayo aron pagpangita kang Maguayan. Usa ka adlaw, samtang wala ang diyos, gihangyo ni Sikalak si Sikabay nga magminyo sila. Apan ang babaye nidumili. "Di ba managsoon man kita?" masubsob nga pahimangno sa babaye ngadto sa lalaki.

"Tinuod bitaw. Apan wala'y uban nga mga tawo dinhi ning hardin," nangatarungan si Sikalak. "Ug gikinahanglan nato nga duna kita'y mga anak nga mobulig kanato sa pag-alima ning dakung yuta nga gipiyal sa atong agalon kanato."

Ang babaye wala manumbaling.

"Nasayud ko," iyang tubag, "apan ikaw akong igsoon. Natawo kitang duha gikan sa usa lamang ka bulos nga kawayan, diin usa lamang ka buko ang naglambigit kanato."

Sa ngadto-ngadto, human sa panaglalis, sila nagpakitambag sa mga tulingan sa dagat ug sa mga pati sa kahanginan. Ang mga isda ug ang mga pati nitugot nga sila magminyo. Tungod kay wala pa gihapon si Sikabay nakumbinse, nikonsulta siya sa linog, kansa nitugot usab sa iyang kaminyoon.

"Kinahanglan nga kamo magminyo," matud sa linog, "aron ang kalibutan matawhan."

Busa si Sikalak ug si Sikabay nagminyo. Ang una nilang anak lalaki ug kini ilang gihinganlan ug Sibu. Unya ang sunod nilang anak babaye, ug kini ilang gihinganlan ug Samar.